Katedra Kultury Słowian Wschodnich IFWsch.

W dniach 21-24 lipca 2014 roku dr Aleksander Wawrzyńczak wziął udział w Międzynarodowej Jubileuszowej Konferencji Naukowej „Tradycje twórczości Wasilijna Makarowicza Szukszyna we współczesnej kulturze" („Традиции творчества В.М. Шукшина в современной культуре") zorganizowanej przez Ałtajski Uniwersytet Państwowy w Barnaulu oraz Urząd Kultury i Archiwizacji przy administracji Kraju Ałtajskiego. Konferencja była jedną z wielu imprez kulturalno-naukowych organizowanych z okazji 85 rocznicy urodzin Wasilija Szukszyna – pisarza, reżysera i aktora, jednego z najwybitniejszych twórców kultury rosyjskiej XX wieku.

W konferencji uczestniczyli literaturoznawcy, lingwiści, filmoznawcy, kulturolodzy z Rosji, Kazachstanu, Łotwy, Polski oraz Stanów Zjednoczonych, którzy w swoich wystąpieniach wieloaspektowo rozpatrywali bogaty i różnorodny dorobek Wasilija Szukszyna. W programie konferencji znalazły się zatem referaty analizujące konkretne utwory literackie i dzieła filmowe twórcy z różnych perspektyw badawczych – hermeneutycznej, komparatystycznej, filozoficznej, czy nawet ideowo-politycznej. Nie sposób omówić wszystkich wystąpień uczestników konferencji (było ich ponad 30, zaś w tomie konferencyjnym znalazło się aż 50 artykułów), jednakże warto wskazać kilka z nich dobrze obrazujących szeroki horyzont tematyczny konferencji.

Organizatorka całej imprezy naukowej, profesor Swietłana Kozłowa z Ałtajskiego Uniwersytetu Państwowego w inauguracyjnym wystąpieniu wskazała najważniejsze kierunki badań we współczesnym „szukszynoznawstwie"  -  problemy poetyki języka prozy pisarza, perspektywa filozoficzno-moralna, a także kwestie wpływu twórczości pisarskiej i filmowej Szukszyna na współczesną kulturę. Irina Plechanowa (Uniwersytet Państwowy w Irkucku) analizowała dzieła pisarza w kontekście tzw. „wysokiego prymitywizmu" będącego, zdaniem prelegentki, jedną z cech Szukszynowskiej prozy. Galina Niefagina (Uniwersytet Pomorski, Słupsk) mówiła o percepcji twórczości szukszyna w Polsce przez pryzmat krytyki literackiej i filmowej. Wiele kontrowersji wzbudził referat prof. Geralda Mikkelsona (The University of Kansas) poświęcony wątkom staro obrzędowym w twórczości Szukszyna i innych pisarzy rosyjskich należących to nurtu prozy wiejskiej. Niemniej kontrowersyjne i jednocześnie błyskotliwe było wystąpienie Ludmiły Bodrowej (Czelabińsk) zatytułowane В. М. Шукшин как скрытый оппонент современного либерализма: неполитический либерализм писателя в интеллектуально-сатирической прозе и в „Калине Красной". Z kolei Tatiana Rybalczenko (Tomsk) mówiła o semantyce skandalu w opowiadaniach syberyjskiego prozaika (Семантика скандальных ситуации в рассказах В.М. Шукшина).

            Oddzielną grupę stanowiły wystąpienia dotyczące miejsca Szukszyna w literaturze i kulturze rosyjskiej, jego relacji z innymi twórcami, a także obecności jego dziedzictwa w twórczości innych rosyjskich pisarzy – Władimira Wysockiego (Władimir Nowikow, Moskwa), Władimira Makanina (Ludmiła Walbrit, Barnauł), Walentina Rasputina (Aleksander Wawrzyńczak, Kraków), Aleksandra Wampiłowa (Siergiej Smirnow i Jekatierina Fałalejewa, Irkuck), Andrieja Płatonowa (Galina Siemionowa, Sankt Petersburg).

            Interesujące były również lingwistyczne analizy dorobku ałtajskiego prozaika. Irina Wysockaja (Nowosybirsk) podjęła temat substantywizacji  w onomastykonie Wasilija Szukszyna, natomiast Weronika Krajewa (Barnauł) analizowała specyfikę frazeologizmów w jego utworach. Anatolij Kuzniecow (Daugavpils) przedstawił referat pt. Просторечные штампы в рассказах В.М. Шукшина. Прагматический аспект, zaś Galija Chisamowa (Ufa) analizowała werbalizację sytuacji komunikatywnej w opowiadaniach pisarza.

            Naukowej części konferencji – ciekawym referatom i inspirującym dyskusjom – towarzyszyły wydarzenia natury krajoznawczej. Konferencja odbywała się w dwóch miastach: w Barnaule w budynku Wydziału Filologicznego Ałtajskiego Uniwersytetu Państwowego, oraz na bazie wypoczynkowej Uniwersytetu Pedagogicznego w Bijsku. Ponadto uczestnicy konferencji odwiedzili znany ałtajski kurort Biełokuricha. Kulminacją imprezy była wizyta w rodzinnej wsi Wasilija Szukszyna – Srostkach. Tu uczestnicy konferencji mieli możliwości zwiedzenia muzeum pisarza: głównej ekspozycji w budynku starej szkoły, w której uczył się przyszły pisarz, a także domu, w którym spędził dzieciństwo, oraz domu, który kupił w latach 60. Dla swojej matki i w którym często spędzał urlop.

            Jubileuszowa Szukszynskaja konfieriencija była ze wszech miar udanym przedsięwzięciem naukowym. Dodatkową korzyścią, wynikającą z udziału w niej była możliwość nawiązania kontaktów naukowych z szeregiem ośrodków naukowych na Syberii, posiadających duży potencjał, często nieznany i niedoceniany w Polsce.

Informacja na witrynie Uniwersytetu Ałtajskiego:  http://www.asu.ru/news/12134/

Aleksander Wawrzyńczak